Stress en gezondheid

Gezondheidsrisico's stress

 

Risico’s van stress worden vaak onderschat, vooral op langer termijn. Werkstress is uiteraard niet hetzelfde als burn-out of overspannenheid, maar er zijn wel overeenkomsten (Hooftman,  Mars, Janssen  et al., 2018). Het ervaren van enkele stressmomenten per jaar zorgt bijvoorbeeld voor een verhoogd risico op hart en vaatziektes. Bovenmatige stress heeft onder meer een negatieve invloed op het cognitief functioneren.Stress is gerelateerd aan een minder goed geheugen, verminderde aandacht en tragere verwerking van informatie, waardoor prestaties afnemen (Korten, 2014). Door (overmatige) stress ervaart de werknemer geen controle meer te hebben over situaties blijkt uit longitudinaal onderzoek. Uit onderzoek blijkt dat het eveneens het voedingspatroon in negatieve zin lijkt te beïnvloeden (Neuron, 2015) en de mate van zelfbeheersing te reduceren (Korten, 2014). Stress verhoogt  het risico op hart - en vaatziektes, diabetes II, maagzweer en andere maagaandoeningen, maar ook ontstekingen (Kivimaki 2006; Yusuf Hawken SÖunpuu, 2004; Rosengren, Hawken & Öunpuu, 2004; GGZ, 2017,  hartstichting, 2017) .

​

Stress en psychosociale factoren

​

Uit een meta analyse blijkt dat werksituaties waarin er sprake is van weinig autonomie, geringe support van medewerkers en leidinggevenden, lage procedurele en relationele rechtvaardigheid risicofactoren zijn die gerelateerd zijn aan stress gerelateerde diagnoses (de Groene, Frings-Dresen, van der Molen & Nieuwehuijze, 2017). Stress kan ook veroorzaakt worden door omstandigheden die niet aan het werk gerelateerd zijn, maar aan de privé situatie. Onderzoeker Rahe(1967) heeft hier aandacht aan besteedt door stressvolle life events in kaart te brengen en deze te waarderen. Hieruit blijkt bijvoorbeeld dat het overlijden van een dierbare bij de meeste enorme stress met zich mee brengt , maar ook een huwelijk, het overlijden van een dierbare of werkconflicten brengen gezondheidsrisico's mee. Niet alleen stress, maar ook depressie of fysieke ongemakken kunnen hierdoor ontstaan. Stress hoeft dus niet per definitie werkgebonden te zijn. Situaties buiten het werk kunnen werksituaties beïnvloeden, maar ook kan een stressvolle werksituatie uw gedrag veranderen ten aanzien van de  (psycho) sociale omgeving. Werkstress gecombineerd met relationele stress verhoogt het cardiovasculaire risico (risico op hart en vaatziekten) aanzienlijk; meer dan de som van de twee afzonderlijke factoren [Orth - Gomer, 2005)

​

Stress en persoonsgebonden factoren

​

Uit onderzoek blijkt dat identieke stressoren anders worden ervaren door verschillende persoonlijkheden. Eveneens blijkt dat de manier hoe met deze stressor (stimuli) om wordt gegaan, anders wordt benaderd. Hoe men omgaat met bepaalde stressoren, wordt coping genoemd. Deels wordt dit bepaald door je persoonlijkheid en karaktertrekken. 

Specifieke persoonlijkheidskenmerken, waaronder extraversie, consciëntieusheid, perfectionisme en neuroticisme hebben effect op het type coping strategie dat iemand gebruikt (Connor-Smith & Flachsbart,2007). Daarnaast zijn perfectionisten, vooral in periodes als het tegenzit, vatbaarder voor stress en burn - out. Uit onderzoek blijkt dat perfectionistische individuen stress ervaren als gevolg van geconditioneerde gedachten om perfectie nastreven (Flett et al., 2011). Stress / burn-out kan op langer termijn leiden tot depressiviteit (Flett & Hewit 2006 ; Flett, Hewit, Demerrian, 2012) en neurotisch gedrag (Flett & Hewit, 2006). Mede doordat (negatieve) perfectionisten zelden een triomf ervaren door onrealistische verwachtingen, zijn zij eerder geneigd om overmatige woede of angst aanvallen te triggeren (Flet et al. 2006), waardoor neurotische en depressieve gevoelens kunnen ontstaan. Perfectionisme  en probleemaspecten van dergelijke aard zijn in specifieke gevallen gerelateerd aan gedragsproblemen die over kunnen gaan op generaties (Salo et al.,2009; Chun and Mobley, 2010; Riahi et al., 2012).

 

Werkgerelateerde stress

​

Uit internationaal onderzoek blijkt dat 60% van de Nederlandse werknemers regelmatig tot zeer vaak werkgerelateerde stress ervaart. Dit percentage ligt boven het EU27-gemiddelde (53%). Ruim 35% van de werknemers geeft aan dat werkstress de belangrijkste oorzaak is van het werk gerelateerde verzuim.  Dit blijkt uit onderzoek onder werknemers in de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (2017) en recent onderzoek  geeft aan dat 14 procent (overmatige) stress klachten ervaart. Uit een systematische review en meta analyse door Groene (2018) blijkt dat werksituaties met een lage procedurele rechtvaardigheid en een imbalans in prestatie-beloning een verdubbelde kans hebben op een stress gerelateerde diagnose. Lage autonomie speelt ook een rol (de Groene, 2018). Een lage procedurele rechtvaardigheid faciliteert conflictgedrag. Een niet passende beloning levert natuurlijk frustraties op.  Dit zou de relatief hoge invloed kunnen verklaren. Overmatige stress kan eveneens een reden zijn dat werknemers de organisatie verlaten (Hassard, Teoh, Cox et al., 2014)